Onlangs heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State middels een uitspraak een einde gemaakt aan de juridische strijd over het warmteplan voor de Sluisbuurt in Amsterdam. Advocaat Jaap Wieland van Stijl advocaten licht de uitspraak toe. 

Met een recente uitspraak van 16 februari 2022 [ECLI:NL:RVS:2022:517] heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State een einde gemaakt aan de juridische strijd over het warmteplan voor de Sluisbuurt in Amsterdam. Het warmteplan is daarmee onherroepelijk geworden. Dit betekent dat er voor huizen en gebouwen in de Sluisbuurt een verplichting bestaat om aan te sluiten op het warmtenet. Onduidelijk blijft of een warmtepomp, gevoed door zonnepanelen, daarbij geldt als een gelijkwaardig alternatief voor een aansluiting op het warmtenet.

Duurzaamheidsambities
Gelet op de duurzaamheidsambities van Amsterdam heeft de gemeente besloten dat de nieuwbouwwijk Sluisbuurt op het Zeeburgereiland een aardgasvrije wijk moet worden. Daartoe heeft de gemeente in 2018 een warmteplan opgesteld. In dat plan is de verplichting opgenomen om alle huizen en gebouwen in de wijk aan te sluiten op het warmtenet van Westpoort Warmte. De warmte is daarbij afkomstig uit het Oostelijk Havengebied. De Stichting Amsterdam Fossielvrij is het niet eens met het warmteplan, omdat daarin op een verkeerde wijze invulling zou worden gegeven aan de gelijkwaardigheidstoets uit het Bouwbesluit. Volgens de Stichting heeft de gemeente in het warmteplan ten onrechte een warmtepomp, gevoed door zonnepanelen, niet aangemerkt als gelijkwaardig alternatief voor een aansluiting op het warmtenet. Bewoners en bedrijven die dat willen kunnen er dus niet voor kiezen om, in plaats van hun woning of gebouw aan te sluiten op het warmtenet, een elektrische warmtepomp te installeren, terwijl dat volgens de Stichting juist nog beter is voor het milieu.

Uitspraak rechtbank
Bijna twee jaar geleden heeft de rechtbank uitspraak gedaan op het door de Stichting Amsterdam Fossielvrij ingestelde beroep (Rb Amsterdam 24 april 2020, ECLI:NL:RBAMS:2020:2413). Daarbij heeft de rechtbank de Stichting Amsterdam Fossielvrij gelijk gegeven en geoordeeld dat de gemeente in het warmteplan niet mocht bepalen dat een warmtepomp, gevoed door zonnepanelen, geen gelijkwaardig alternatief is voor een aansluiting op het warmtenet. De gemeente is hiertegen in hoger beroep gegaan. De belangrijkste reden daarvoor was dat het toestaan van alternatieven voor aansluitingen op het warmtenet, een collectief warmtenet als oplossing voor verduurzaming van de energievoorziening erg onzeker zou maken. Het aanleggen van een warmtenet zou dan niet meer rendabel zijn.

Uitspaak Raad van State
Vorige week heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State uitspraak gedaan op het hoger beroep. In die uitspraak draait alles om hoofdstuk 4 van het warmteplan. In dit hoofdstuk geeft de gemeente handvatten op basis waarvan de gelijkwaardigheid van alternatieven voor aansluiting op het warmtenet moeten worden beoordeeld. Op de zitting bij de Raad van State heeft de gemeente toegelicht dat de in hoofdstuk 4 genoemde voorbeelden – in het bijzonder het rekenvoorbeeld over het niet meerekenen van zonnepanelen – alleen illustraties zijn. Daarmee is volgens de gemeente niet uitgesloten dat er gevallen kunnen zijn waarbij zonnepanelen als een gelijkwaardig alternatief voor de aansluiting op het warmtenet worden aangenomen.

Geen besluit, warmteplan definitief
De Raad van State concludeert dat hoofdstuk 4 van het warmteplan geen besluit is waartegen beroep kan worden ingesteld. Belangrijk daarbij is dat de gemeente pas bij het verlenen van een omgevingsvergunning voor het bouwen van een huis of een gebouw een oordeel geeft over de gelijkwaardigheid van een alternatief voor aansluiting op het warmtenet. Hoofdstuk 4 van het warmteplan kan daarbij dienen als mogelijke invulling van het begrip gelijkwaardigheid, maar daarbij is niet bindend vastgelegd hoe de gelijkwaardigheidsbeoordeling moet worden ingevuld. Hoofdstuk 4 is dan ook niet op rechtsgevolg gericht, zodat het geen besluit is waartegen bezwaar kan worden gemaakt of beroep kan worden ingesteld. Vanwege het ontbreken van het besluitkarakter kon de rechtbank dan ook geen oordeel geven over de beroepsgronden van de Stichting Amsterdam Fossielvrij over de rechtmatigheid van hoofdstuk 4 van het warmteplan. Vanwege het ontbreken van het besluitkarakter had de gemeente het bezwaar van de Stichting tegen hoofdstuk 4 van het warmteplan niet-ontvankelijk moeten verklaren. De Raad van State doet dat nu alsnog. Daarmee is het Warmteplan definitief geworden en geldt er dus een aansluitplicht voor huizen en gebouwen.

De uitspraak betekent echter ook dat de Raad van State geen oordeel geeft over de vraag of een warmtepomp, gevoed door zonnepanelen, kan gelden als een gelijkwaardig alternatief voor een aansluiting op het warmtenet. Of dat het geval is, zullen latere procedures moeten uitwijzen.

Voor vragen, opmerkingen of meer informatie kunt u contact opnemen met mr. J. Wieland. Klik hier voor het gepubliceerde artikel op www.vastgoedjournaal.nl.

Hoewel deze publicatie met grote zorgvuldigheid is samengesteld aanvaardt Stijl B.V. geen enkele aansprakelijkheid voor de gevolgen van het gebruik van de informatie uit deze uitgave zonder hun medewerking. De aangeboden informatie is bedoeld ter algemene kennisname en kan niet worden beschouwd als advies.

Afbeelding zonnepanelen ter illustratie (pexels.com)