Wie: Erik Berkelmans, directeur van adviesbureau Metafoor Ruimtelijke Ontwikkeling

Nederland was lange tijd wereldwijd toonaangevend in ruimtelijke ontwikkeling en stedenbouw. Maar helaas heeft het de afgelopen tien jaar ontbroken aan een visie op dit gebied, mede doordat het Rijk steeds meer aan provincies en gemeenten overliet. Erik Berkelmans hoopt dan ook, nu er weer een Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening is, dat de overheid de regie herneemt en keuzes durft te gaan maken.

“Weet je hoeveel woonruimte de gemiddelde Duitser tot zijn beschikking heeft?” De directeur van adviesbureau Metafoor Ruimtelijke Ontwikkeling is even stil en geeft dan zelf het antwoord: “43 m2. Tegenover gemiddeld 65 m2 in Nederland. Dat is toch een behoorlijk verschil en het geeft aan dat we onze beschikbare woonruimte efficiënter moeten inzetten en daarbij moeten accepteren dat we best kleiner en dichter op elkaar kunnen wonen. Wat mij betreft gaat de focus van woningbouw de komende tijd naar de verstedelijkte gebieden, waar je naast nieuwbouw ook bestaande wijken met een lage kwaliteit naar een hoger niveau brengt: denk aan na-oorlogse wijken met relatief kleine huizen die je zou kunnen verbeteren, waarbij je dan ook de duurzaamheidsdoelstellingen meeneemt.”

“Dit vraagt overigens wel om een overheid met visie en durf”, benadrukt Berkelmans, “om te voorkomen dat we in dezelfde val lopen als in de jaren tachtig, toen er te veel concessies werden gedaan aan de bouw- en ontwerpkwaliteit. Mede veroorzaakt door een periode van inflatie en stijging van de rente waardoor de druk op de financiële haalbaarheid van nieuwe ontwikkelingen hoog werd. Mogelijk gaat er nu weer z’n periode ontstaan, laten we zorgen voor goede kwaliteit.”
En dan is er nog een ander aandachtspunt: het realiseren van een zelfde type woningen kan een homogene woningvoorraad tot gevolg hebben. Berkelmans: “Daar wil je voor waken omdat het belangrijk is dat er voldoende menging is wat betreft generaties, inkomens en sociale mogelijkheden.”

Wooncarrière in eigen omgeving
“En hoe mooi is het als je je hele wooncarrière in je eigen omgeving kunt meemaken?”, vervolgt de expert. “Dat er voor elke fase in je leven een woonvorm in de buurt is. Mijn visie op wonen bestaat dan ook uit het inrichten van gebieden waar je je leven lang kan wonen, werken en recreëren. Daarbij moet rekening worden gehouden met de wensen van groepen mensen die in de toekomst op een andere manier naar bezit en gebruik van goederen kijken.”

Een mooie aanvulling op kleiner en dichter bij elkaar wonen vindt Berkelmans het ‘Friends concept’ dat in de markt is gezet door gebiedsontwikkelaar AM. “Dit ‘vriendschappelijk samenwonen’ met iemand die niet je partner is maar waarmee je naast een eigen kamer gemeenschappelijke ruimten deelt, was in eerste instantie bedoeld voor jongeren en starters op de woningmarkt. Voor senioren zijn er inmiddels ook specifieke initiatieven waarbij op een goede wijze invulling kan worden gegeven aan de doelstelling om zolang mogelijk zelfstandig te blijven wonen. ”

Tot slot brengt Erik Berkelmans graag nóg een belangrijke actuele doelstelling in, namelijk dat we ervoor moeten zorgen dat mensen die in de stad werken er óók kunnen wonen. “Dat is ook goed voor de sociale cohesie in de stad. Sociaal gemengde wijken zijn sterke wijken. Daar mag meer sturing op zijn. De rijksoverheid zou op genoemde punten een visie en beleid moeten ontwikkelen. Laten we hopen dat minister De Jonge dit kan aanjagen.”

Tekst: Maaike Staffhorst
Foto: Perla Michiels

Cliënt: Edwin Oostmeijer Projectontwikkeling BV
Sinds wanneer cliënt van STIJL Advocaten: 2015
Uitgelichte zaken: tenders Hieronymuserf en Poppies

Verlies nooit de moed. Dat is het credo van Edwin Oostmeijer. Met een flinke portie doorzettingsvermogen zorgt de innovatieve ontwikkelaar dat zijn projecten van de grond komen. Want in elke stad en bij elk project is altijd wat. Met STIJL-partner Truke den Uyl-Slagter wisselt hij van gedachten over de uitdagingen bij de realisatie van zijn woningbouwplannen en de juridische bijstand die daarbij onontbeerlijk is.

Het interview vindt plaats in het appartement van Edwin Oostmeijer, nabij de NDSM-werf in Amsterdam-Noord. Een spannend industrieel gebied, waar volop ruimte is voor inventieve stadsuitbreiding. Op een steenworp afstand, op de Klaprozenweg, ligt de kavel waar Poppies is gepland, een project voor middeldure huur met een hoofdrol voor houtbouw, waarvoor Edwin Oostmeijer in 2018 de tender won. Net als soortgelijke projecten in Amsterdam – Robin Wood op IJburg en Tic Tac Toe op de Zuidas – opereert de gedreven ontwikkelaar onder de vlag van MaMa-pioniers, samen met een belegger, architect en aannemer. Strenge gemeentelijke eisen op het vlak van duurzaamheid, in combinatie met hoge houtprijzen en stijgende bouwkosten, zorgen ook nu voor de nodige obstakels en uitdagingen. Maar Edwin Oostmeijer weet dat het erbij hoort. “Bij elk project is standaard wat aan de hand, het duurt altijd langer dan gedacht. Ik weet inmiddels dat ik stressbestendig ben en altijd slaap, wat er ook gebeurt. Je moet de stip aan de horizon blijven zien en je ergens in vastbijten. Wat moet er vandaag gebeuren om een stap verder te komen?”

De jaren voor STIJL: de strijd om een bunker
Voordat Edwin zich op projectontwikkeling ging richten, was hij journalist. Hij vertelt meer over deze opmerkelijke carrièreswitch. “Het begon allemaal met een opknappand dat mijn partner Steven en ik in 1984 kochten. Een boven- en benedenwoning in de Utrechtse wijk Wittevrouwen, voor 60.000 gulden. We sliepen in het bovenhuis op matrasjes, die we oprolden als de werklui om acht uur ’s ochtends kwamen. Toen de verbouwing gereed was, verkochten we het huis, met winst. Daarmee kochten we de volgende woning, die we ook weer verbouwden en verkochten. In totaal hebben we dat tien keer gedaan.” Hij lacht: “We waren net een rondreizend circus.”
Het eerste vastgoedproject was Bolwerk, in hartje Utrecht. “In een bestemmingsplan van de gemeente zag ik dat er woningbouw mogelijk was op de plek van een gecamoufleerde bunker uit de Tweede Wereldoorlog. Acht jaar stopte ik er mijn ziel en zaligheid in om alle vergunningen rond te krijgen.” Hij pauzeert even. “En toen wilde een groep Utrechters, bekende Nederlanders en de Raad voor Cultuur met valse argumenten de status van Rijksmonument aan de bunker toekennen…” Strijdlustig: “Woede kan heel functioneel zijn, merkte ik. Koos Bosma, hoogleraar Architectuurgeschiedenis en Erfgoedstudies aan de Vrije Universiteit, heb ik als onafhankelijke partij onderzoek laten doen. Met zijn conclusie ‘geen historische waarde’ pareerde ik het advies van de Raad van Cultuur en kon ik Bolwerk in 2004, na bijna een decennium, eindelijk realiseren. Het duurde vervolgens een kleine twee jaar voordat het nieuwe gebouw er stond.”

Edwin Oostmeijer

Daarom STIJL: specialisatie in vastgoed
Truke den Uyl-Slagter luistert geamuseerd naar de cliënt die STIJL sinds 2015 bedient. “Dit verhaal typeert hem zo. Op kantoor zeggen we: ‘Edwin Oostmeijer krijgt het altijd voor elkaar.’ Het is gaaf om voor hem te werken, omdat hij zich ergens helemaal in kan vastbijten. Hij weet altijd bij de juiste mensen een zaadje te planten. En hij is supercreatief. Hij heeft een goede smaak en won al veel prijzen, onder andere met de bunker.”
Edwin Oostmeijer: “Mijn projecten zijn nooit dertien in een dozijn. Als ik iets op mijn manier kan doen, en dat is steeds gelukt, dan vind ik dat heel boeiend en leuk. Maar je moet wel een onverbeterlijke optimist zijn, iets niet als een probleem maar als een uitdaging zien. En bij elk project een goede advocaat inschakelen.”
De innovatieve ontwikkelaar en STIJL werden door een gemeenschappelijk contact aan elkaar verbonden. Edwin Oostmeijer: “Een architectenbureau waarmee ik samenwerk raadde STIJL aan. Ook ik was al snel dik tevreden.” Hij wendt zich tot Truke. “Jullie specialisatie in vastgoed vind ik een groot pluspunt.”

De rol van STIJL: sparren en strijden
Edwin Oostmeijer vervolgt: “Samen optrekken bij projecten is mensenwerk. Inhoud is belangrijk, maar het gaat zeker ook om de klik.”
Truke den Uyl-Slagter beaamt dit: “Hoe beter je elkaar kent, hoe makkelijker je kunt schakelen. Edwin brengt veel in, doet heel veel zelf.”
Edwin Oostmeijer: “Al mijn projecten komen voort uit tenders. Soms gebeurt er iets, waarvan je denkt: hoe werkt dit juridisch? Dan is het fijn om met STIJL te sparren over hoe ermee om te gaan.”
Truke den Uyl-Slagter: “Omwonenden hebben vaak ook hun eigen belangen te waarborgen, bijvoorbeeld bij een project in Utrecht in 2015. Als ik me het goed herinner ging het toen over het wegnemen van zonlicht, een toename van verkeer, geluidshinder en te weinig parkeerplaatsen.”
Edwin Oostmeijer: “De betreffende buurman was net zo vasthoudend als ik. Toen hij bij de Rechtbank verloor, is hij vervolgens naar de Raad van State gegaan. Ook daar werd hij in het ongelijk gesteld. Na deze overwinning kon ik mijn negen duurzame hofjeswoningen in Utrecht gaan bouwen, op loopafstand van mijn eerste project Bolwerk. Geweldig!”

Resultaat met STIJL: verhaal compleet maken
Truke den Uyl-Slagter: “En zo zijn er bij elk project veel onderwerpen, waarmee we aan de slag gaan.”
Edwin Oostmeijer: “Bij Poppies bijvoorbeeld hadden we gehoopt nu met de bouw te kunnen starten. Dat blijkt helaas nog niet mogelijk. Tenders zijn als een harnas, dat je zelf aantrekt.”
Truke den Uyl-Slagter: “Nu moeten we nadenken over oplossingen.”
Edwin Oostmeijer: “Vanwege de gestegen bouwkosten zoeken we oplossingen om het haalbaar maken. Ook dit keer is het een kwestie van een lange adem.”
Truke den Uyl-Slagter: “En ook nu zal het goed komen. Wanneer we samen bezig zijn om het verhaal compleet te maken, gaan we er steeds meer in geloven. En gaan we vol energie de onderhandelingen en de presentaties in. Dat is ontzettend mooi.”

Tekst: Iris Stam
Foto: website hieronymuserf.nl

Wie: Tristan Naber
Functie: juridisch medewerker
Werkt bij STIJL Advocaten sinds: 1 juli 2021
STIJL in drie woorden: efficiënt, innovatief en stimulerend

Waarom STIJL?
“Vanwege de omstandigheden door Corona kon mijn contract bij de onderneming waar ik hiervoor als bedrijfsjurist werkte helaas niet verlengd worden. Op een bijeenkomst van ELSA, de European Law Students’ Association, kwam ik Taco Hovius tegen, net als ik een actieve alumnus. Toen ik vertelde dat ik op zoek was naar een nieuwe baan, nodigde hij me uit om te solliciteren. Het eerste gesprek zou ik met Truke den Uyl-Slagter hebben. Ik had goede verhalen over haar en over STIJL gehoord. En ze kloppen! Ik werk hier met hartstikke veel plezier. Vaak blijf ik langer op kantoor, omdat ik met zulke interessante zaken bezig ben. Het team is fijn, voelt bijna als familie. Het is prettig samenwerken in deze platte structuur, ik leer veel van iedereen. Anderzijds merk ik dat wat ik zelf inbreng geaccepteerd wordt, dat er meteen op gehandeld wordt. Dat vind ik mooi.”

Onderweg met STIJL
“Als juridisch medewerker ben ik breed georiënteerd, ik ondersteun iedereen. Vincent van Oijen met aansprakelijkheid bij advocaten en notarissen, Michiel van Driel met bestuursrecht, Taco Hovius en Truke den Uyl-Slagter met contracten. Als advocaat heb je soms vraagstukken waarvoor je niet de tijd hebt om daar helemaal in te duiken. Ook doe ik vooronderzoek bij een nieuwe zaak. Waar gaat het bij het betreffende veld of onderwerp over? Dat maakt het voor mij heel boeiend, om iets diepgaands toe te voegen aan het geheel. En om me op dat vlak te ontwikkelen. Mijn primaire taak is juridisch, maar ik houd me ook bezig met ICT, waar ik altijd een passie voor heb gehad. Het is leuk om mijn kennis daarvan efficiënt te kunnen toepassen en die te delen met het team. Hoe werkt een zoekmachine, een algoritme, hoe kun je met URL’s spelen? Bij www.rechtspraak.nl bijvoorbeeld staat er een identifier achter, dat precies het zaaknummer is. Zulke simpele handigheden maken het juridische werk veel makkelijker. STIJL doet veel aan innovatie en medewerkers krijgen alle ruimte om daarbij mee te denken.”

Resultaat met STIJL
“Werken bij STIJL geeft me energie en levert me een flinke groei op. Ik voel me gewaardeerd en uitgedaagd. Een halfjaar geleden hielp ik bij de voorbereiding van een publicatie. Er werd gezegd: ‘Ga gewoon mee als schrijver’. Dit jaar staan er meer op de planning. Op deze manier betrokken worden bij publicaties is een kans die je niet snel ergens anders krijgt. De waarde van een bedrijf, dat zijn de mensen. Dat doen ze goed bij STIJL. Ik hoop door te groeien de advocatuur in. Maar op dit moment heeft juist het brede en ondersteunende zijn voordelen. Wanneer het omslagmoment er zal zijn, durf ik niet te zeggen. Ergens tussen de vijf en tien jaar vanaf nu hoop ik bij STIJL als advocaat te werken. Ik wil afsluiten met een groot dankjewel richting Taco Hovius, Truke den Uyl-Slagter en de andere partners, voor de positieve sfeer op kantoor. En voor de vele mooie zaken waaraan ik al heb kunnen werken. Ik ben zeer tevreden.”

Tekst: Iris Stam
Foto: Bettina Traas