Wie: Rico Zweers, conceptontwikkelaar en eigenaar van
De Mannen van Schuim

Als Rico Zweers gevraagd wordt hoe hij de ruimtelijke inrichting van Nederland over 15 jaar voor zich ziet, noemt hij als eerste de toename van natuur en buitenruimte. “Parken en pleinen worden belangrijker dan we een tijdje geleden dachten. Dat ondervind ik bij projecten waar ik als strategisch ontwerper met ons bedrijf De Mannen van Schuim bij betrokken ben.”

“In Venlo werken we bijvoorbeeld mee aan de uitwerking van het Kazerne Kwartier. Een centraal plein in de nieuwe stadswijk was in eerste instantie niet specifiek als belangrijkste kwaliteit benoemd, maar in de uitwerking zien we dit wel ontstaan. Mensen willen aan het park en het groen wonen. Dat is echt een trend, versterkt door de Covid-pandemie. De buitenruimte krijgt een belangrijkere rol in de verbinding van mensen, vooral in de grotere steden waar straks (bijna) iedereen woont. Het Kazerne Kwartier krijgt een spannende mix van wonen, werken, vrije tijd, horeca en brede voorzieningen als onderwijs en zorg. Voor Venlo en omgeving wordt het een inspirerende omgeving en een aanvulling op de binnenstad inclusief een prachtig stadspark.”

Maar om te kunnen vergroenen moet je het verbruik van stenen verminderen. Hoe los je het woningtekort dan op? Zweers: “Hoogbouw is een optie én in trek. Mensen willen er wonen en zijn ook bereid om kleiner te wonen zolang er voorzieningen en buitenruimte aanwezig zijn. Een mooi voorbeeld vind ik Little C in Rotterdam. Hier wordt verdichting gecombineerd met prachtig uitzicht en een gevoel van vrijheid. En de buitenruimte biedt waanzinnig veel ruimtelijke kwaliteit. Ondanks de hoogbouw voel je je overal verbonden met buiten, doordat er op verschillende niveaus daktuinen, balkons en smalle straatjes worden aangelegd.”

Covid heeft volgens Zweers zeker aan de trend van vergroenen bijgedragen. “Ik heb een vriend die vorig jaar een natuurcamping heeft overgenomen, Hij ziet dat ‘het buiten’ in waarde toeneemt omdat mensen die graag in de stad wonen ook behoefte hebben aan natuur en ruimte.”

De strategisch ontwerper is zich bewust van de enorme bouwopgave en de klimaatdoelstellingen. “Duurzaamheid is een thema dat we nu goed geagendeerd hebben, maar nog met een te kleine groep voorlopers. Om de klimaatdoelstellingen te halen zou 99% van de bouw een flinke upgrade moeten krijgen. In de bouw is de verandering ingezet door houtbouw en modulair*, biobased* en natuurinclusief* bouwen. En natuurlijk geven we graag bestaand vastgoed een nieuwe invulling. We zijn met ons bedrijf ook een fabriekscomplex in Rotterdam aan het transformeren. Het is goed om te kijken waar een reeds bebouwde omgeving behoefte aan heeft; welke thema’s er spelen. Zo heeft elk gebied in Nederland een andere opgave.”

Wat betreft de rol van de overheid hierin is Rico Zweers duidelijk: “Als ontwikkelaar wil je eigenlijk dat de overheid zich nergens mee bemoeit en alleen faciliteert. Je wilt vrijheid. Maar natuurlijk is het niet zo zwart-wit en werken we samen. Als je locatie-overstijgende faciliteiten nodig hebt, moet de overheid wel regie nemen. Almere is bijvoorbeeld een gemeente waar relatief veel vrijheid is, maar voor de binnenstad van Rotterdam heb je de overheid echt nodig om de regie te voeren. Neem het Merwe-Vierhaven gebied in Rotterdam: daar maakt de gemeente het ruimtelijk raamwerk en bestemmingsplan, maar geeft de markt alle ruimte. Soms zie je de Provincie niet of nauwelijks als partij, totdat er procedures lopen die het bestemmingsplan raken. Een betere afstemming in een vroeger stadium is wenselijk maar tegelijk complex en tijdrovend. In de echt grote opgaven zou de Rijksoverheid een rol kunnen pakken en vervolgens aan lokale overheden de uitwerking overlaten. Het ‘delta-plan voor het klimaat’ is hierbij een veel gehoord thema voor de Rijksoverheid.”

*Bij modulair bouwen worden grote delen van de huisvesting in de fabriek vervaardigd en op de bouwplaats tot één gebouw gemonteerd en daar voorzien van leidingwerk, elektra etc.

*Bij biobased bouwen wordt gebruik gemaakt van natuurlijk gegroeide materialen, zoals hout, hennep, vlas, plaggen, leem, riet, zeewier, stro, klei, etc.

*Natuurinclusief bouwen is een vorm van duurzaam bouwen die bijdraagt aan de lokale biodiversiteit en natuurwaarden door toepassing van onder meer groene gevels en daken, ingemetselde nestkasten voor vleermuizen en vogels, insectenmuur, diervriendelijke bloemen, etc.

Tekst: Maaike Staffhorst
Foto: Candide Rietdijk